ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΛΕΣΒΟΥ

Ένα πρωτότυπο παιχνίδι «χαμένου θησαυρού» στις αίθουσες των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου φέρνει σε επαφή τους συμμετέχοντες με τις διαδικασίες και τα φαινόμενα που οδήγησαν στη δημιουργίας του δάσους και τους βοηθά να γνωρίσουν με τα είδη των φυτών που έζησαν πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια στη Λέσβο, μέσα από τα  πλούσια ευρήματα της συλλογής του Μουσείου αλλά και  τα απολιθωμένα δέντρα που βρίσκονται στη φυσική θέση ανάπτυξης τους στο Πάρκο Σιγρίου.

Την εμπειρία μιας πειραματικής ανασκαφής βιώνουν οι μαθητές κατά την επαφή τους με το Απολιθωμένο Δάσος, καθώς συμμετέχουν στην πρωτότυπη δραστηριότητα αποκάλυψης και αναγνώρισης απολιθωμάτων, με τη βοήθεια των τεχνικών του Μουσείου στον ειδικό χώρο ανακάλυψης «Γεώραμα» με τη βοήθεια των συντηρητών του Μουσείου.

Σκοπός του προγράμματος είναι οι μαθητές να ζήσουν τη μοναδική εμπειρία συμμετοχής σε διαδικασίες καθαρισμού και συντήρησης, ειδικά επιλεγμένων απολιθωμάτων στο Πάρκο Πλάκας Σιγρίου με την βοήθεια και την επίβλεψη του επιστημονικού προσωπικού του μουσείου. Στην συνέχεια να κατανοήσουν τις διαφορές ανάμεσα στα οικοσυστήματα του Μειόκαινου και στα σύγχρονα, τις αιτίες αυτών των διαφορών και την διαδικασία εξέλιξης τους με την πρωτότυπη δραστηριότητα το «Γεωλογικό Ρολόι». Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται δραστηριότητες για την κατανόηση των αξιών και των λειτουργιών των οικοσυστημάτων.

Τα παιδιά εξοικειώνονται με τις φυσικές διεργασίες του πλανήτη και έρχονται σε επαφή με εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα όπως είναι οι εκρήξεις των ηφαιστείων. Αποκαλύπτουν τον τρόπο και το μηχανισμό γένεσής τους καθώς και τη σχέση τους με τη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους και την εξέλιξη του Αιγαίου, ενώ έρχονται σε επαφή με ηφαιστειακά πετρώματα.

Tα παιδιά ακολουθώντας διαδρομές στο εσωτερικό του Πάρκου Απολιθωμένου Δάσους συλλέγουν προσημασμένα τμήματα από τα φυτά της περιοχής. Αργότερα συζητούν για τις ιδιαιτερότητες, την ποικιλότητα των φυτών, τις λειτουργίες του φρυγανικού οικοσυστήματος και το ρόλο του ανθρώπου στον καθορισμό της μορφής και δομής του. Μετά το τέλος της δραστηριότητας δίνονται οδηγίες για τη δημιουργία φυτολογίου και την αξιοποίηση των δειγμάτων που έχουν συλλεχθεί.

Τα παιδιά ακολουθούν καθορισμένες διαδρομές στο εσωτερικό του Πάρκου Απολιθωμένου Δάσους και συλλέγουν κάρτες με εικόνες ζώων της περιοχής που έχουν τοποθετηθεί στις διαδρομές σε χαρακτηριστική θέση στο οικοσύστημα για κάθε ζώο. Επίσης παρατηρούν κάποια ζώα από μακριά και αφού τα συλλάβουν (με τη βοήθεια του προσωπικού του Μουσείου) και κατόπιν τα απελευθερώνουν ξανά. Επίσης η παρουσία ζώων εντοπίζεται έμμεσα με τη βοήθεια των ιχνών που αφήνουν όπως περιττώματα, πατημασιές κλπ. Ανά ομάδα και αργότερα συνολικά οι μαθητές συζητούν για την ιδιαιτερότητα της βλάστησης στην περιοχή όπου βρίσκονται, τα κοινά χαρακτηριστικά των ζώων της περιοχής και τις διαφορές τους από τα αντίστοιχα άλλων ζώων που γνωρίζουν. Ακόμη γίνεται συζήτηση για τις τροφικές αλυσίδες του οικοσυστήματος, τις διαταραχές που μπορεί να δεχθεί και τον τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισης τους.

Τα παιδιά συλλέγουν κάρτες από τους χώρους του Πάρκου Απολιθωμένου Δάσους με εικόνες από τα είδη πουλιών της περιοχής. Επιπρόσθετα παρατηρούμε κάποια είδη ενώ την άνοιξη είναι πιθανό να παρακολουθήσουμε κάποιο ζευγάρι πουλιών καθώς ταΐζει τα μικρά του στη φωλιά. Τα παιδιά παρατηρούν και γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες των πουλιών στα φρυγανικά οικοσυστήματα, την εναλλαγή των ειδών ανάλογα με τις εποχές (μετανάστευση), τα προστατευόμενα και απειλούμενα είδη αλλά και ενημερώνονται για κάποιες από τις αξιοπερίεργες συνήθειες και προσαρμογές (μορφολογικές, ηθολογικές) συγκεκριμένων πουλιών.

Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και ακολουθώντας καθορισμένες διαδρομές μαζεύουν έντομα της περιοχής (αράχνες, σκαθάρια, πεταλούδες, μυριόποδα, ακρίδες, ημίπτερα κλπ), σε κατάλληλες θέσεις όπου συναντώνται τα ζώα αυτά στο οικοσύστημα. Ανά ομάδα συζητούν για τις διαφορετικές ομάδες εντόμων που υπάρχουν, τις διαφορές τους κλπ. Αργότερα τα ζώα που συλλέγονται απελευθερώνονται. Περιγράφουμε τον κύκλο ζωής κάποιων εντόμων με τη βοήθεια δειγμάτων που έχουμε στη διάθεσή μας και εξηγούμε ποια ζουζούνια πρέπει να φοβόμαστε και ποια όχι.

Τα παιδιά συλλέγουν εικόνες από ερπετά και αμφίβια περπατώντας σε καθορισμένες διαδρομές. Επιπρόσθετα παρατηρούνται από μακριά, με κιάλια, κάποια είδη (κυρίως σαύρες και χελώνες). Γίνεται συζήτηση πάνω στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους συλλαμβάνουν την τροφή τους τα φίδια και τους κινδύνους που πραγματικά διατρέχουμε από τσίμπημα φιδιού.

Η δραστηριότητα βασίζεται στην ιδέα ότι τα παιδιά ενσαρκώνουν το ρόλο του «Φυσιοδίφη» και ξεκινάνε μια καταγραφή και αναγνώριση των φυτών και των ζώων που συναντώνται στα σύγχρονα μεσογειακά οικοσυστήματα του απολιθωμένου δάσους.

Η δραστηριότητα βασίζεται στην ιδέα ότι οι μαθητές/τριες ενσαρκώνουν το ρόλο του «Παλαιοοικολόγου» και ξεκινάνε μια καταγραφή, αναγνώριση και μελέτη των απολιθωμένων ευρημάτων στο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, ώστε να κατανοήσουν ότι τα απολιθώματα δίνουν πληροφορίες για τα οικοσυστήματα και το περιβάλλον του παρελθόντος.
Επίσης κατανοούν το γεγονός ότι τα οικοσυστήματα του Μειόκαινου και τα σύγχρονα οικοσυστήματα είναι διαφορετικά, τις αιτίες αυτών των διαφορών και την διαδικασία εξέλιξης τους.

Τα παιδιά γνωρίζουν τις ήπιες μορφές ενέργειας, μαθαίνουν για τον τρόπο λειτουργίας ενός παραδοσιακού υδρόμυλου και συζητούν για τους παλιούς παραδοσιακούς υδρόμυλους της Λέσβου, ανακαλύπτουν τις χρήσεις των διαφόρων μορφών ενέργειας και καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις συμπεριφοράς για εξοικονόμηση ενέργειας.